halganka xornimada doonka kaliya ma ahan in ay gumeystayaashii dalka ka tagaan, ee wuxuu ahaa in la yagleelo dowladnimo mug leh oo wax ka badesha nolosha shacab weynaha.
Lixdankii sanno ee ay Soomaaliya xornimada haysatay waxaa hayaanka geediga hadba caynaanka u dhuujinayay ama u dabcinayay dhacdooyin waaweyn, oo aan ka xusi karno lix saamayntooda kaliya aanan taariikhda ku xardhanayn ee sidoo kale yeeshay raadad aanan ka tirmi doonin nolosha jiilal badan, hadana waxaynu u geli doonaa dilkii cabdirashiid.
1. Dilkii madaxweyne Cabdirashid iyo Curashadii kacaanka
Sagaal sano oo kaliya ka dib xoriyaddii, markii ay Soomaaliya ku naaloonaysay xasilooni siyaasadeed oo ku dhisan nidaam dimoqoraadi ah oo sanduuqa lagu kala boxo, waxaa dhacay wax lama filaan ah, kaas oo ah dilkii magaalada Laascaano loogu geystay madaxweynihii Soomaaliya Cabdirishiid Cali Sharma'arke, cabdirashiid cali sharma'arke, madaxweynihii labaad ee Soomaaliya ka dib xoriyaddii 1960-kii.
Hal tacshiirad oo ka dhacday gobolka Sool ayaa gilgishay guud ahaan geyiga Soomaalida, waxayna afgembi u riddey xukunkii rayidka ahaa ee dalka ka jiray, axmed Cabdi laangare wuxuu ahaa ku xigeenka duqa magaalada Laas Caanood xilliga madaxweynaha la dilayay 16-kii bishii October ee sannadkii 1969-kii, wuxuuna arkayay sidii ay wax u dhaceen.
Axmed waxa uu sheegay in ay horeyba ay usii jirtay hadal-haynta in madaxweynaha lagu dili karo Laascaanood, wuxuuna yiri: "Markii uu soo dagay, dadkii soo dhoweynayayna uu salaamay, markii odayaashii uu la kulmay, waxaa la weeydiiyay, 'Cabdirishiidoow ma waxaa lagugu yiri Laascaanood baa lagugu dilayaa?', wuxuuna ku jawaabay, 'Illaahbaa wax dila, haddii ay taydii tahay, nin kalaa i badelaya".
Axmed Laangare oo hadda nool ayaa sidoo kale sharaxay qaabkii uu dilka u dhacay, wuxuuna yiri: "Markii aan soo aadnay dhankii gurigii martida, askariga waxa uu taagnaa albaabka guriga, markii madaxweynaha uu gaariga ka soo dagay ayuu rasaasta ku furey. Askari madaxweynaha la socday ayaa qoriga kula dhagay, wuxuuna ninkii ku qeyliyay weey igaga fakatay, weey igaga fakatay".
"Kaliya madaxweynaha lama dilin, ee sidoo kale waxa ay u egtahay in xitaa la tirtiray raadkii dambigii weynaa ee dhacay", sida uu ku doodayo Dr Saadaq Eenoow oo qoraalo taariikheed ka sameeyay dilkii madaxweynaha, wuxuu sheegay in saddex nin oo mid xeer illaaliyihii guud yahay, garyaqaan Cabdi Faarax Baashane, nin booliis ah, gaashaanle Xirsi Cusmaan Keenadiid iyo nin ka tirsanaa laantii dabagalka dambiyada xilligaas ee Gaashaanle Dhexe faarax Sugule, in raggaas labo ka mid ah siyaabo kala duwan oo shaki leh ay u dhinteen, midna uu xabsiga ku raagay muddo dheer.
Koox saraakiil ciidan ah oo malaha eeganayay xukunka, ayaa ka faa'ideystay dilka qaarijinta ah, waxayna si aan dhiig ku daadan kula wareegeen hoggaankii dalka. Taas oo ahayd dhacdo kale oo ku sidkan dilka madaxweynaha, balse yeelatay raad muddo dheer sii jiraya oo saameeyay jiritaanka dalnimo ee Soomaaliya, hase yeeshee, Jeneraal Maxamed Nuur Galaal wuxuu qabaa in Maxamed Siyaad Barre uu "sii qorsheynayay afgembiga", islamarkaana isaga qudhiisa ay arrintaas isku qabteen, ka dibna Baydhabo loo badeley si ciqaab ah.
0 Comments